Kleptomania to zaburzenie psychiczne, którego głównym objawem jest niekontrolowana potrzeba kradzieży przedmiotów, których wartość materialna jest z reguły niewielka. Osoby cierpiące na kleptomanię często mają świadomość bezprawności swoich działań, ale nie są w stanie powstrzymać się przed dokonywaniem kradzieży. Jest to zachowanie impulsywne, które sprawia pacjentowi wiele trudności w codziennym funkcjonowaniu społecznym i zawodowym.
Objaśnienie kleptomanii
Kleptomania jest uznawana za zaburzenie kontrolowania impulsów i należy do grupy zaburzeń kontrolowania zachowań. Osoby dotknięte tym schorzeniem odczuwają nagłą i trudną do opanowania potrzebę kradzieży, która nie wynika z chęci zdobycia określonej rzeczy, ale raczej z impulsu lub napięcia emocjonalnego. Objawy kleptomanii mogą obejmować powtarzające się kradzieże, wraz z uczuciem ulgi lub przyjemności po dokonaniu czynu, występowaniem napięcia emocjonalnego przed kradzieżą oraz poczuciem winy lub wstydu po jej dokonaniu.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju kleptomanii są czynniki psychologiczne, takie jak zaburzenia osobowości, depresja, lęki czy stany emocjonalne. Osoby z zaburzeniami psychicznymi mogą szukać ucieczki przed negatywnymi emocjami poprzez zachowania uzależniające, takie jak kradzież.
Czynniki neurobiologiczne
Niektóre badania sugerują, że kleptomania może mieć podłoże neurobiologiczne, związane z zaburzeniami pracy mózgu, takimi jak zaburzenia neuroprzekaźników czy strukturalne zmiany w mózgu. Te czynniki mogą predysponować do wystąpienia zaburzenia kontrolowania impulsów i prowadzić do kradzieży.
Diagnoza kleptomanii
Diagnoza kleptomanii jest ustalana na podstawie kryteriów określonych w Międzynarodowej Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania (ICD-10) oraz American Psychiatric Association’s Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). Osoba musi spełniać określone warunki, takie jak powtarzające się kradzieże bez celu materialnego czy uczucie napięcia przed kradzieżą.
Różnicowanie z innymi zaburzeniami
W diagnozie kleptomanii istotne jest różnicowanie tego zaburzenia z innymi podobnymi zaburzeniami, takimi jak zachowania antyspołeczne czy uzależnienia od hazardu. Konieczne jest dokładne wywiad psychiatryczny oraz obserwacja pacjenta w różnych sytuacjach, aby właściwie zdiagnozować kleptomanię.
Metody leczenia
Jedną z metod leczenia kleptomanii jest terapia behawioralna, która ma na celu identyfikację i zmianę szkodliwych wzorców zachowań. Terapeuta pomaga pacjentowi zrozumieć przyczyny kradzieży oraz rozwijać zdolności radzenia sobie z impulsami i emocjami.
Terapia farmakologiczna
W niektórych przypadkach kleptomania może być leczona farmakologicznie, przy użyciu leków stabilizujących nastrój, hamujących impulsy lub wpływających na funkcjonowanie mózgu. Decyzja o podjęciu terapii farmakologicznej zależy od indywidualnego przypadku pacjenta oraz opinii lekarza psychiatry.
Kleptomania jest poważnym zaburzeniem psychicznym, które wymaga profesjonalnej pomocy i leczenia. Wczesna diagnoza i interwencja mogą pomóc osobie dotkniętej tym schorzeniem w powrocie do zdrowia i normalnego funkcjonowania społecznego. W razie podejrzenia kleptomanii, warto skonsultować się z psychiatrą lub psychologiem, którzy pomogą w odpowiednim postawieniu diagnozy i podjęciu właściwej terapii.
